آیت‌الله «محسن مجتهدشبستری» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نمایندۀ مردم تهران در ادوار اول، دوم، چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ماهنامۀ «نماینده» در تشریح اهمیت عمل به سوگند نمایندگی اظهار داشت: «سوگندنامه‌ای که نمایندگان محترم مجلس در ابتدای دوره یاد می‌کنند و در قانون اساسی با شکل خاص خودش به آن تصریح شده است، یک سوگند شرعی واقعی است.»
عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: «از نظر فقهی سوگند باید به نام پروردگار متعال باشد، در عین حال اینجا عبارت «در برابر قرآن مجید» هم به آن اضافه شده است و این سوگند از لحاظ شرعی تفاوتی با عباراتی همچون «حلفت بالله» یا «اشهد بالله» ندارد.»
نمایندۀ ادوار اول تا پنجم مجلس خبرگان رهبری معتقد است: «وقتی قسم به خداوند در برابر قرآن انجام شد و با توجه به رعایت شرایط قسم، متعلق قسم هرچه باشد، قطعاً عمل به آن لازم است و در خصوص سوگند نمایندگی باید مصالح کشور را در نظر گرفته و بر منافع شخصی خودش مقدم بدارد.»
نمایندۀ سابق ولی‌فقیه در استان آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه «متن سوگندنامه بارها تکرار شده است و مردم نیز بر جزئیات آن اشراف دارند»، تصریح کرد: «مشابه این سوگند در برخی اقشار دیگر هم وجود دارد؛ مثلاً طلاب نیز در مقطع معمم شدن سوگندی را نوشته و با هماهنگی آن را قرائت می‌کنند. در آن سوگند تصریح می‌کنند که به شرایط معمم شدن و ملبس شدن به لباس روحانیت آگاه‌اند و به آن عمل خواهند کرد، مصالح اسلام، جامعۀ اسلامی را مد نظر داشته و پایبند به سربازی حضرت ولیعصر(عجل‌الله) خواهند بود.»
این نمایندۀ ادوار مجلس شورای اسلامی یادآور شد: «در مسئولیت‌های دیگر که افراد، مشابه این سوگندها را یاد می‌کنند نیز جنبۀ شرعی دارد؛ حتی اگر کسی در صحت شرایط فقهی ادای سوگند و لازم‌الادا بودن آن نیز تشکیک کند، اما از نظر عرفی قطعاً یک امر خداپسندانه، مردم‌پسندانه و عقلایی است که انسان وقتی یک مسئولیت را می‌پذیرد -به قول علما- بر حسب قاعدۀ «التزام به شیء التزام به لوازم آن است» باید به عوارض این مسئولیت هم توجه داشته باشد تا به اسلام، مسلمین و کشور متعهد باشند و خیانتی صورت نگیرد.»
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است: «به‌هرحال همین به زبان آوردن جنبۀ عرفی هم دارد و نمایندگان مسئولیت عرفی را پذیرفته‌اند و خدای ناکرده اگر کسی تخلف کند، نزد مردم مسئول است و باید جوابگو باشد، چون وفای به عهد هم تقریباً نظیر قسم است.»
امام جمعۀ سابق تبریز در ادامه به ذکر حدیثی پرداخت و گفت: «فرموده‌اند که در 3 چیز لازم نیست شرط و قیدی باشد؛ نخست نیکی به پدر و مادر است که انسان باید احترام والدینش را رعایت کند، حتی اگر آنها غیرمسلمان باشند؛ دوم ادای امانت است، حتی اگر امانت‌گذارنده غیر مسلمان باشد. معروف است که امام سجاد(علیه‌السلام) فرمود اگر شمشیری که شمربن‌ذی‌الجوشن(علیه‌اللعنه) با آن سر پدرم امام حسین(علیه‌السلام) را از بدن جدا کرد پیشم امانت بگذارند من در امانت خیانت نمی‌کنم؛ سومین چیزی که بدون قید و شرط لازم‌الوفا است، پایبند بودن به عهد است.»
آیت‌الله مجتهدشبستری خاطرنشان کرد: «طبق آیۀ «یا أیها الذین آمنوا أوفوا بالعقود» انسان باید وفای به عهد کرده و به قراردادها و عهدهایی که می‌بندد، پایبند باشد؛ البته اگر از طرف مقابل نقض عهد شود، مسئلۀ دیگری است، آنچه ما در برجام مطرح می‌کنیم همین است که تا وقتی از طرف 1+5 نقض نشده است ما حق بدعهدی نداریم؛ اینجا هم مسئلۀ قسم و سوگند نمایندگی یک نوع عهدنامه است که انسان در مقابل خدا و ملت قبول مسئولیت می‌کند و آن را به زبان جاری می‌کند که به مصالح کشور و جمهوری اسلامی پایبند و متعهد باشد.»
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه با اشاره به اینکه «سوگند نمایندگی هم از نظر شرعی و هم از نظر اخلاقی و عرفی لازم‌الوفا است و باید به آن وفادار ماند و برخلاف محتوای سوگند عمل نکرد.» تصریح کرد: «نماینده‌های مجلس باید بدانند که در عمل نیز پایبندی به سوگند نمایندگی محال نیست، البته کمی مشکل هست؛ به‌هرحال یک ضرب‌المثل داریم که می‌گوید: «هر کس خربزه می‌خورد، پای لرزش هم بنشیند.» لذا آنها هم باید پیه این مشکلات را به خود بمالند و مسئولیت خود را به درستی انجام بدهند.»
این نمایندۀ ادوار مجلس شورای اسلامی معتقد است: «همان‌طور که قبل از انتخابات مجلس، لازم است کاندیداها شرایطی داشته باشند و شورای محترم نگهبان براساس سوابق و لواحق احراز صلاحیت می‌کند؛ بررسی اعتبارنامۀ نمایندگان نیز نباید سهل و ساده گرفته شود.»
وی خاطرنشان کرد: «اولاً ممکن است شورای نگهبان با توجه به حجم زیاد و متراکم کاندیداها به‌خاطر مدت محدود، فرصت کافی برای بررسی دقیق صلاحیت نداشته باشد، لذا باید با تغییر در قانون، وقت زیادی را برای این موضوع در نظر بگیرند. دوماً اعتبارنامه‌ها که یکی از مراحل آغاز به‌کار نماینده‌هاست، گاهی به صورت فله‌ای و بدون رسیدگی دقیق در شعبه‌ها تصویب می‌شود؛ لذا لازم است در این زمینه سهل‌انگاری صورت نگیرد.»
نمایندۀ سابق ولی‌فقیه در استان آذربایجان شرقی اعتقاد دارد: «یک ماده هم باید به قانون اضافه شود که این افراد در طول دوران نمایندگی از طرف یک مقام یا نهاد قابل اعتمادی رصد شوند تا مراقبت کنند که مبادا سوءاستفاده‌ای از این جایگاه صورت بگیرد؛ اگر یک نماینده‌ای از روی سادگی یا اغراض شخصی پایش بلغزد، ضررهای جبران‌ناپذیری را متوجه جامعۀ اسلامی خواهد کرد.»
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پایان اظهار داشت: «امیدواریم اگر نواقصی در مقررات و آئین‌نامه‌ها وجود دارد برطرف شود و در مقام عمل هم انسان‌های متعهدی همیشه در مجلس و دولت و سایر ارگان‌ها حضور داشته باشند تا وضع کشور بهتر شود و جای نگرانی و دغدغه‌ای نباشد.»
نظر شما